NHỮNG DI TÍCH LỊCH SỬ - VĂN HÓA TIÊU BIỂU

Ở XÃ BÌNH TÂM

-------

     1. Di tích lịch sử Nhà Vuông - Trạm gác tiền tiêu của cách mạng địa phương:

     Di tích lịch sử Nhà Vuông tọa lạc tại ấp Bình Nam, xã Bình Tâm, thành phố Tân An, tỉnh Long An. Đây là loại hình kiến trúc đặc biệt gắn liền với tiến trình khai hoang, lập ấp của nhân dân Long An nói chung và nhân dân Nam Bộ nói riêng. Là công trình tín ngưỡng có giá trị lịch sử hình thành và phát triển song hành với quá trình xây dựng làng xã; là nơi đóng góp không nhỏ vào thành tích chung của địa phương trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.

     Cách nay khoảng 3 thế kỷ, trong quá trình Nam tiến, lưu dân người Việt từ miền Ngũ Quảng đã vượt biển vào Nam lập nên quê hương mới. Buổi đầu khẩn hoang, khi có đủ số dân theo quy định, những đơn vị hành chính cơ sở như: thôn, phường, làng, ấp được thiết lập thì song song đó, các thiết chế văn hóa như: nhà vuông, đình, chùa lần lượt ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu tinh thần của nhân dân trên vùng đất mới. Nhà Vuông xuất hiện đầu tiên, là nơi hội họp, quyết định mọi vấn đề liên quan đến cộng đồng dân cư và đáp ứng nhu cầu tâm linh, cúng bái tưởng nhớ đến công đức của các vị tiền hiền đã có công khai cơ mở đất.

      Trong bối cảnh chung ấy, Nhà Vuông Bình Nam ra đời, gắn liền với công cuộc khai hoang mở đất của lưu dân người Việt cách nay 3 thế kỷ. Qua những biến thiên của lịch sử, loại hình nhà vuông dần dần mất đi, chỉ tồn tại trong ký ức cộng đồng qua một vài địa danh rải rác trong Tỉnh. Vì thế, Nhà Vuông Bình Nam trở thành di tích duy nhất của loại hình nhà vuông còn tồn tại trên đất Long An.

      Nhà Vuông Bình Nam là thiết chế văn hóa thôn ấp cổ truyền với đối tượng thờ cúng là Tiên sư và những bậc tiền nhân đã có công khai khẩn, khai cơ, truyền lại cơ đồ cho con cháu. Vì vậy, Nhà Vuông là nơi bảo lưu những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, mà cơ bản là tinh thần tôn sư trọng đạo, uống nước nhớ nguồn.

      Nhà Vuông còn là nơi ghi dấu những sự kiện lịch sử quan trọng ở địa phương. Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, chính quyền nhân dân xã Bình Lập đã chọn Nhà Vuông làm nơi tổ chức lễ ra mắt và đặt trụ sở hoạt động. Hưởng ứng lời kêu gọi của Chính phủ và Bác Hồ về phong trào "diệt giặc dốt, giặc đói, giặc ngoại xâm", Nhà Vuông chính là địa điểm tổ chức các lớp học về xóa nạn mù chữ. Vào ngày 06/01/1946; là nơi để đông đảo cử tri trong xã tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Trong kháng chiến chống Pháp, Nhà Vuông là nơi đặt trạm gác tiền tiêu của huyện Châu Thành để lực lượng cách mạng đối phó với những cuộc càn quét của thực dân Pháp.

      Với những giá trị lịch sử và văn hóa cơ bản trên, Nhà Vuông Bình Nam xứng đáng được bảo tồn, tôn tạo, phát huy tác dụng nhằm giáo dục truyền thống yêu nước và bảo lưu các giá trị văn hóa dân tộc. Ngày 10/4/2013, Ủy ban nhân dân tỉnh Long An đã ban hành Quyết định số 1209/QĐ-UBND, xếp hạng Nhà Vuông Bình Nam là di tích lịch sử cấp tỉnh.